Projectau ac Arddangosfeydd

Yr Eda

Llio Maddocks

26 Ionawr 2024 | munud i ddarllen

Mae eda’n rhedeg drwyddai,   
eda tenau, eda hir.   
Ac nes bo’r eda’n torri, fe fyddai’n gweld yn glir.

Y pwythau hyn sy’n fy nal gyda’i gilydd.   
Braich i ysgwydd, coes i glun.   
Pwyth drwy groen fel stamp drwy bapur brown   
a phoen pob twll yn fy nghadw ar ddihun.   
Mae’n pwyso’n drwm arnai,   
yn slic du ar fy sgwyddau,   
yn gwpan wag,   
yn bygwth fy nhynnu’n ddarnau.

Mae ____ rhedeg drwyddai   
___ tenau, ___ hir.   
Ac nes bo’r ____ torri   
fe fyddai’n gweld yn glir.

Dacw’r siswrn yn dŵad,   
jî ceffyl bach a throl,   
yn gadwyn yn fy stumog   
ac yn gadael dim ond poen bol.&   
Ond mae’r pwythau dal yno,   
yr eda’n ddur yn erbyn llafn o aur.   
Er i ti geisio llosgi’r hunaniaeth o 'nghroen,   
mae fy nghorff i’n gaer.

Mae ____ rhedeg drwyddai,   
___ _____, ___ ___.   
Ac nes bo’r ____ torri,   
fe fyddai’n gweld yn ____.  

Mae’n caneuon ni’n pasio o law i law   
o nain i blentyn, o geg i glust.   
Y stori fel nodwydd,   
a phob pwyth yn dyst.   
Pwy all dorri eda   
pan fo’r eda’n ddim ond sibrwd i ddechra.   
Ust. Ust.   
‘Da ni dal yma.

Mae eda’n rhedeg drwyddai,   
eda tenau, eda hir.   
Ac nid yw’r eda’n torri   
tra rwyf i’n gweld yn glir.   
 

Amgueddfa Cymru
REGO, Paula
Paupers Press
©Ostrich Arts Ltd/Amgueddfa Cymru

Dwi wedi ymateb i nifer o'r darnau o waith yn y thema Gwleidyddiaeth, Protest ac Ymgyrchu yn y gerdd yma, ond yr un wnaeth sticio fwyaf efo fi oedd Hwiangerdd gan Paula Rego, felly dwi wedi fframio’r gerdd o gwmpas cerddi plant Cymraeg fel Het Tri Chornel ac Awn Am Dro i Frest Pen Coed - y cerddi hynny sy'n dileu gair wrth i'r penillion ailadrodd. Ro'n i'n gweld y fformat o ddileu gair yn adlewyrchu'n gryf yn y thema o brotest, wrth i hunaniaeth, traddodiad a hawliau gael eu dileu yn systemig, ac ymateb y bobl gyffredin i'r ymosodiadau hynny.

Share

More like this

Clogfaen Pren 1978-2015
Amgueddfa ac Oriel Gelf Casnewydd
Stiwdio gyda Menyg yn Storiel, gweld casgliad y Llyfrgell mewn Gofod Newydd
Phoebe Murray-Hobbs, Swyddog Benthyciadau Cymunedol, Llyfrgell Genedlaethol Cymru
Tirnodau Personol
Michal Iwanowski
Celf Mewn Ysbytai: Bwrdd Iechyd Addysgu Powys
Sara Treble-Parry, Steph Roberts a Siân Lile-Pastore
Lan yr Afon
Julian McKenny
Morlun Bach
Lucy Purrington
Thyrza Anne Leyshon: Eicon y Portreadau Miniatur o Gymru
Imogen Tingey, Cynorthwyydd Arddangosfeydd, Oriel Gelf Glynn Vivian
Dylunio GIFs Cymraeg
Sioned Young, Mwydro
Artcadia
Barbara Bartl, Rheolwr yr Amgueddfa ac Oriel Gelf, Amgueddfa ac Oriel Gelf Casnewydd
Cerdded Adref
Dagmar Bennett
Teulu Wakelin: chwarter canrif o gefnogaeth i artistiaid cyfoes
Andrea Powell, Cynorthwyydd Arddangosfeydd, Oriel Gelf Glynn Vivian
Helen Sear (g.1955)
Mari Griffith
David Nash (g.1945)
Mari Griffith
Rhyfel Mawr Glo Cymru
Maddie Webb, Curadur Gweithiau ar Bapur, Amgueddfa Cymru
Ymdeimlad o Le
Jon Pountney
Toriad
Ffin Jordão
Cadwraeth Paentiadau George Poole
Sarah Bayliss, Uwch Gadwraethwr Paentiadau, Amgueddfa Cymru
Frank Auerbach: Pen E.O.W
James Milne, Technegydd CELF, Ffotograffiaeth gan Rhian Israel, CELF
Ymson ar draeth
Iestyn Tyne
Tyrrau Mawr ar grwydr i Lanbedrog
Gwyn Jones, Alex Boyd Jones, Zoe Lewthwaite, Plas Glyn-y-Weddw
Gweithio gydag artist
Rhian Israel, Swyddog Ffotograffiaeth, CELF
Llwybr Tref Gŵyl Grefft
Rachel Vater, Cynorthwyydd Yr Oriel, Oriel Myrddin
Panopticon
Tina Rogers
Y Cyffredin
Ayesha Khan
Mapiau, celf, a dadgoloneiddio
Ellie King, Curadur Cynorthwyol Mapiau, Llyfrgell Genedlaethol Cymru
Dadgoloneiddio’r Casgliad Celf Cenedlaethol
Morfudd Bevan, Curadur Celf, Llyfrgell Genedlaethol Cymru
Delfryd a Diwydiant: Curadu'r arddangosfa yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru
Mari Elin Jones, Swyddog Dehongli, Llyfrgell Genedlaethol Cymru
Dan ddŵr sy'n llifo
Geraint Ross Evans
Golygfa Ddyrchafedig
Geraint Ross Evans
'Arhoswch adre'
Gwynfor Dafydd
Cardiau Post Protest
Osian Grifford
David Garner: Wylo
Nicholas Thornton a Ceri Jones, Amgueddfa Cymru
Storiel: Comisiynau Artistiaid
Esther Elin Roberts, Swyddog Celf Gweledol, Storiel
Collage Fabrig Scrap
Ella Louise Jones
Teulu
Ffion Rhys, Curadur, Canolfan y Celfyddydau Aberystwyth
Arddangosfa Teulu, Canolfan y Celfyddydau Aberystwyth
Ffion Rhys, Curadur ac Elin Vaughan Crowley, Artist - Canolfan y Celfyddydau Aberystwyth
Oriel Myrddin: Comisiynau Artistiaid
Rachel Vater, Oriel Myrddin
Arnofio
Arddun Rhiannon
Geng Xue (g.1983)
Mari Griffith
Cerddi newydd gan ddisgyblion Cymru
Sean Kenny, Uwch Swyddog Addysg, Amgueddfa Cymru
Dhruva Mistry: O’r astudiaeth i’r cerflunwaith
Carys Tudor, Curadur Digidol: Celf, Amgueddfa Cymru
Tu ôl i'r llen: Cadwraeth
Sarah Bayliss a Kitty Caiden, Amgueddfa Cymru
Darn Canol Bwrdd Con Brio: Comisiwn Ymddiriedolaeth P&O Makower
Andrew Renton, Pennaeth Casgliadau Dylunio, Amgueddfa Cymru
Arddangosfa Cyfoes: Llyfrgell Genedlaethol Cymru
Morfudd Bevan a Nia Dafydd, Llyfrgell Genedlaethol Cymru
Cymharu dau artist: John Selway a Denys Short
Nicholas Thornton, Pennaeth Celf Gain a Chelf Gyfoes, Amgueddfa Cymru
Caffaeliad newydd: Pulped Fiction gan David Shrigley
Carys Tudor, Curadur Digidol: Celf, Amgueddfa Cymru
Cerflunwaith Prydeinig Newydd yr wythdegau
Jennifer Dudley, Curadur Rheoli Casgliadau Celf a Hygyrchedd, Amgueddfa Cymru
Toredig Ond Prydferth
Apekshit Sharma, Intern Curadurol, Amgueddfa Cymru
Five Minutes
Mari Ellis Dunning
Swyn I
Efa Lois
Gesiye (g. 1992)
Mari Griffith
Eich Map Chi o’r Byd
Michal Iwanowski
Tirlun Anhysbys
Evie Banks
Crogdlws
Lydia Niziblian
Calon yn Deilchion
Tanyaradzwa Chiganze
Beth sy’n bosib ei wneud mewn oriel?
Sean Kenny, Uwch Swyddog Addysg, Amgueddfa Cymru
Dwylo ar Dreftadaeth: Codi’r Llen ar Gaffael
Neil Lebeter ac Umulkhayr Mohamed
Rheolau Celf? Sgwrs gyda’r artist Caroline Walker
Carys Tudor, Curadur Digidol: Celf, Amgueddfa Cymru
Siarad â Phlant am Gelf
Sian Lile Pastore
Pêl-Droed Cymru a Byd Celf
Sean Kenny, Uwch Swyddog Addysg, Amgueddfa Cymru
Rheolau Celf?
Neil Lebeter
Celf a Phrotest
Amgueddfa Cymru