CYNFAS

Llio Maddocks
26 Ionawr 2024

Yr Eda

Llio Maddocks

26 Ionawr 2024 | Minute read

Mae eda’n rhedeg drwyddai,   
eda tenau, eda hir.   
Ac nes bo’r eda’n torri, fe fyddai’n gweld yn glir.

Y pwythau hyn sy’n fy nal gyda’i gilydd.   
Braich i ysgwydd, coes i glun.   
Pwyth drwy groen fel stamp drwy bapur brown   
a phoen pob twll yn fy nghadw ar ddihun.   
Mae’n pwyso’n drwm arnai,   
yn slic du ar fy sgwyddau,   
yn gwpan wag,   
yn bygwth fy nhynnu’n ddarnau.

Mae ____ rhedeg drwyddai   
___ tenau, ___ hir.   
Ac nes bo’r ____ torri   
fe fyddai’n gweld yn glir.

Dacw’r siswrn yn dŵad,   
jî ceffyl bach a throl,   
yn gadwyn yn fy stumog   
ac yn gadael dim ond poen bol.&   
Ond mae’r pwythau dal yno,   
yr eda’n ddur yn erbyn llafn o aur.   
Er i ti geisio llosgi’r hunaniaeth o 'nghroen,   
mae fy nghorff i’n gaer.

Mae ____ rhedeg drwyddai,   
___ _____, ___ ___.   
Ac nes bo’r ____ torri,   
fe fyddai’n gweld yn ____.  

Mae’n caneuon ni’n pasio o law i law   
o nain i blentyn, o geg i glust.   
Y stori fel nodwydd,   
a phob pwyth yn dyst.   
Pwy all dorri eda   
pan fo’r eda’n ddim ond sibrwd i ddechra.   
Ust. Ust.   
‘Da ni dal yma.

Mae eda’n rhedeg drwyddai,   
eda tenau, eda hir.   
Ac nid yw’r eda’n torri   
tra rwyf i’n gweld yn glir.   
 

REGO, Paula
Paupers Press
©Ostrich Arts Ltd/Amgueddfa Cymru - Museum Wales

Dwi wedi ymateb i nifer o'r darnau o waith yn y thema Gwleidyddiaeth, Protest ac Ymgyrchu yn y gerdd yma, ond yr un wnaeth sticio fwyaf efo fi oedd Hwiangerdd gan Paula Rego, felly dwi wedi fframio’r gerdd o gwmpas cerddi plant Cymraeg fel Het Tri Chornel ac Awn Am Dro i Frest Pen Coed - y cerddi hynny sy'n dileu gair wrth i'r penillion ailadrodd. Ro'n i'n gweld y fformat o ddileu gair yn adlewyrchu'n gryf yn y thema o brotest, wrth i hunaniaeth, traddodiad a hawliau gael eu dileu yn systemig, ac ymateb y bobl gyffredin i'r ymosodiadau hynny.


Share


More like this